In deze blog zal ik uitleggen wat er gedaan wordt om een lekkage op te sporen, welke middelen hiervoor gebruikt worden en wat voor procedures er zijn voor gaslek zoeken.
Op dit moment zijn nog steeds het merendeel van de huishoudens in Nederland aangesloten op het aardgas net. Verspreid over Nederland ligt er kilometers aan pijpleidingen om deze huishoudens te voorzien.
Netbeheerders zijn in Nederland verplicht om periodiek bovengronds het net te inspecteren op zoek naar eventuele lekkages om zo grote lekkages met eventuele cruciale gevolgen te voorkomen. Dit wordt ‘bovengronds lek zoeken’ genoemd.
Maar hoe kun je nou vanaf de straat weten of er een lekkage aan een ondergrondse leiding is? Het aardgas wat wij in Nederland gebruikten bestaat voor ca. 80% uit Methaan. Methaan is lichter dan lucht en zal bij een lekkage uit de leiding zijn weg naar boven zoeken. Hierdoor kun je het aardgas dus vanaf de straat al in kleine mate detecteren. Om deze eventuele lekkage op te sporen, wordt een gasdetectiemeter gebruikt. Uiteraard is het tijdens het lek zoeken van belang om een snelle respons te krijgen om een zo juist mogelijke indicatie te geven van waar het eventuele lek is. Daarom wordt er vaak gebruikt gemaakt van een toestel met een halfgeleider sensor. Vaak zullen deze sensoren kunnen detecteren in de lagere PPM range tot ca. 10.000ppm. Dit is nodig, omdat het gas zich snel in de buitenlucht zal mengen en daarom nog in kleine getalen aanwezig is.
Om te zorgen dat het gas deze sensor bereikt zijn er wat hulpmiddelen nodig. Zo is het in Nederland verplicht om gebruik te maken van een sleepmat bij bovengronds lek zoeken. Deze zorgt ervoor dat de gassen over een breed vlak opgepikt kunnen worden en verhoogt hierdoor de kans op detectie. Verder is een pomp in het toestel noodzakelijk om de gassen via deze sleepmat bij het toestel en dus de sensoren te krijgen.
Meetprocedure Bovengronds gaslek zoeken
Vanaf 2007 heeft Netbeheer Nederland een procedure opgezet t.b.v. het bovengronds gaslek zoeken. Hierin wordt onder andere verder omschreven waar de apparatuur aan moet voldoen en wat voor een onderhoudsregime er geld voor deze toestellen. Tevens staat hierin omschreven wat voor invloed weersomstandigheden hebben op het lek zoeken en waarom je bij specifieke weersomstandigheden niet bovengronds mag lek zoeken. Zo zorgt vorst aan de grond er bijvoorbeeld voor dat gassen niet door de bovenlaag komen en dus bovengronds niet waarneembaar zullen zijn en zorgt stevige wind voor een verdunning van de gasconcentratie.
Het lek is boven, en nu?
Als er bij het bovengronds lek zoeken een lek gevonden is, zal dit in kaart gebracht worden en afhankelijk van bijvoorbeeld de afstand tot gebouwen en gemeten waarden in gedeeld worden in Lekindicatieklasse 1 of Lekindicatieklasse 2. Vervolgens zal op een later tijdstip een monteur terugkomen met apparatuur om verder te bepalen waar het lek zou kunnen zijn. Dit wordt ‘lokaliseren’ genoemd.
Bij dit lokaliseren zal de monteur op de eerder gemarkeerde plaats een aantal kleine gaten in de grond boren. Elk gat zal vervolgens bemeten worden om nog nauwkeuriger te kunnen bepalen waar de lekkage is en te bepalen waar uiteindelijk de leiding vrij wordt gegraven om het lek te repareren.
Ook hier is uiteraard weer een gasdetectiemeter voor nodig.
Doorgaans wordt hier gebruik gemaakt van een toestel welke op lage range (ppm), maar ook in LEL (Laagste Explosie Limiet) en volume procenten kan detecteren. Dit heeft te maken met het feit dat je dichter bij de bron komt en dus ook hogere waarden kunt verwachten. Tevens bepaalt men tijdens deze fase of het gas wat gedetecteerd is, wel afkomstig is van de pijpleiding. Methaan is namelijk ook een gas dat ontstaat uit natuurlijke processen. Dit kan bijvoorbeeld met de GMI Gasurveyor 700. Dit toestel berekend door middel van de dual beam infrarood sensor of het gas van de leiding afkomstig is en geeft dit vervolgens weer op het scherm. Zo kan men snel beoordelen of het daadwerkelijk de leiding betreft.
Zodra duidelijk is dat het de leiding betreft, wordt de leiding vrij gegraven. Bij deze werkzaamheden is het noodzakelijk om EX gecertificeerde gereedschappen te gebruiken. Zo ook de gassignaleringsmeter. Deze meet de LEL waarde tijdens de werkzaamheden en geeft een akoestisch en visueel alarm zodra deze boven de 10% LEL komt. Voorbeeld van deze gassignaleringsmeter is de WatchGas QGM.
VeiligheidsInstructie AardGas voor de Energiebedrijven (VIAG)
Alle werkzaamheden die voor- of door een netbeheerder uitgevoerd worden, dienen te worden uitgevoerd volgens de VIAG. Deze instructie wordt jaarlijks gereviseerd en uitgebracht.
Gassignaleringsmeter
- De gassignaleringsmeter wordt gebruikt als persoonlijke detectie bij activiteiten in opdracht van de netbeheerder.
- De gassignaleringsmeter meet de aanwezigheid van gas.
- De gassignaleringsmeter geeft een akoestisch en een optisch alarm als een waarde van 10% LEL of hoger wordt bereikt.
Gasdetectiemeter
- De gasdetectiemeter wordt gebruikt om een gaslekkage op te sporen.
- De gasdetectiemeter moet voorzien zijn van een pomp.
- De gasdetectiemeter meet binnen het meetbereik de hoeveelheid gas in het gasluchtmengsel.
- De gasdetectiemeter geeft een akoestisch en een visueel alarm als er een gasluchtmengsel wordt gedetecteerd.
Gasconcentratiemeter
- De gasconcentratiemeter wordt gebruikt bij het ontluchten van leidingen.
- Een gasconcentratiemeter meet binnen het meetbereik de hoeveelheid gas in het gasluchtmengsel.
- De gasconcentratiemeter moet een meetbereik tot 100% aardgas hebben.
Zuurstofmeter
- De zuurstofmeter wordt gebruikt om het zuurstofgehalte te bepalen.
- De zuurstofmeter is alleen noodzakelijk bij activiteiten in besloten ruimten.
- De zuurstofmeter geeft een akoestisch en een visueel alarm als het zuurstofgehalte
Meterkast
Uiteraard worden er ook wel is werkzaamheden uitgevoerd in de meterkast van woningen. Denk hier bijvoorbeeld aan het wisselen van de gasmeters naar slimme meters of het plaatsen van nieuwe meters bij nieuwbouwwoningen. Ook bij deze werkzaamheden gelden de instructies van uit de VIAG. Dit wordt gespecificeerd in werkinstructies. In deze werkinstructie staat het belang omschreven van het controleren van koppelingen op dichtheid. Deze controle zou onder andere uitgevoerd kunnen worden met Gaslekzoekers welke voorzien zijn van een PPM sensor met een range van minimaal 0-10.000 ppm. Dit kan bijvoorbeeld met een GMI GT Series.
Wil je ook graag advies over de verschillende apparatuur en instructies betreffende gaslek zoeken? Neem dan vrijblijvend met mij contact op, ik help je graag verder.